Từ khi HIV xuất hiện lần đầu vào năm 1920, cho đến nay chúng ta vẫn chưa tìm được phương pháp chữa trị hiệu quả đối với loại vi rút này.
HIV đã luôn là một hung thần đối với các ai mắc phải nó. Trước năm 1996, người được chẩn đoán nhiễm HIV gần như đã ký sẵn bản án tử. Bây giờ, các nhà khoa học đã nhiều thành tựu trong việc tạo ra những liệu pháp điều trị tổng hợp, từ đó giúp làm chậm sự phát tác bệnh và giúp tuổi thọ bệnh nhân kéo dài hơn.
Tới giờ chúng ta vẫn chưa có một biện pháp chữa trị nào giúp tiêu diệt hoàn toàn HIV.
Thế nhưng, thật sự đến giờ chúng ta vẫn chưa có một phương pháp điều trị nào giúp tiêu diệt hoàn toàn HIV khỏi cơ thể một khi chúng đã xâm nhập thành công. Nguyên do lại như thế? Bí mật nào gây ra sự lì lợm đáng sợ của HIV trong suốt gần 100 năm, mặc cho sự tiến triển như vũ bão của y học?
Chiến lược cực kỳ tinh ranh của vi rút
ADN của HIV sẽ được dùng do chủ yếu tế bào chủ để tổng hợp các thành phần của virus.
HIV gây ra AIDS bằng phương pháp chọn kí sinh, sau đó phá hủy một loại tế bào bạch cầu khá quan trọng của thân thể là tế bào lympho T.
Đây là tế bào đóng vai trò nhận diện các tác nhân ngoại lai hiểm nguy, và đưa ra đáp ứng miễn dịch thích hợp. Việc chúng bị hủy hoại dần do HIV khiến cho thân thể mất đi thể tự bảo vệ với những loại vi khuẩn và virus khác. Sau cùng bệnh nhân sẽ chết bởi nhiễm những căn bệnh điều kiện mà vốn dĩ chẳng mấy hiểm nguy tại người thường.
HIV thuộc nhóm retrovirus, có nghĩa ARN của chúng được phiên mã ngược thành ADN và tích hợp vào gene của tế bào chủ. Sau đó, ADN của HIV sẽ được sử dụng vì phổ biến tế bào chủ để tổng hợp những thành phần của vi rút. Cuối cùng, tế bào chủ bị phá vỡ để những vi rút mới tạo thành được phóng thích, chu trình lây lan lại tiếp tục.
Luôn có một phần nhỏ tế bào T chứa thông tin truyền của HIV, tuy nhiên không phát tác ngay.
Với một người nhiễm HIV không được chữa bệnh thì trung bình có đến một tỷ tế bào T bị HIV giết chết mỗi ngày, với thời gian trung bình từ khi tế bào bị nhiễm cho đến khi chết là từ 1-2 ngày.
Tuy nhiên không chỉ đơn giản có vậy...
Tình trạng HIV chỉ xâm nhiễm và phá hủy tế bào T, thì chúng ta đơn giản chỉ cần tìm kỹ thuật xuất hiện các tế bào có dấu hiệu nhóm bệnh và tiêu diệt chúng trước khi vi rút kịp phát tán.
Tuy nhiên khá tiếc, điều này là không nguy cơ - hoặc chưa nguy cơ. Luôn có một phần nhỏ tế bào T chứa thông tin di truyền của HIV, tuy nhiên không phát tác ngay. ADN của virus trong chúng - gọi là provirus - tồn tại tại trạng thái "im lặng", không tạo thêm bất cứ ARN hay virus mới nào. Do đó, dấu hiệu của những tế bào T nhiễm bệnh này không có gì khác so với tế bào thông thường.
Tế bào T có provirus vẫn hoàn toàn bình thường cho tới khi HIV "thức giấc".
Những thuốc kháng retrovirus hiện tượng được chữa trị hợp lại đúng có khả năng ngăn sự lây lan HIV sang những tế bào mới. Tuy nhiên chúng không nguy cơ nhận biết và tác hại tới những tế bào căn bệnh tiềm ẩn. Bệnh nhân khi được áp dụng những loại thuốc này có thể ngăn chặn quá trình bắt nguồn AIDS và có một cuộc sống bình thường. Nhưng, họ sẽ phải duy trì việc sử dụng thuốc, bởi thực tế họ vẫn nhiễm HIV dạng ẩn.
Nếu việc chữa trị bị gián đoạn thì virus HIV chắc chắn sẽ thức giấc, và bệnh sẽ chuyển biến trở lại như trước thời điểm được dùng thuốc.
Một điểm nhất là khiến cho HIV có thể tồn ở trong thời kỳ rất dài, đó là bởi những tế bào T còn có chức năng "nhớ". Sau khi phân chia ra để đối phó với tác nhân tạo nên bệnh mới, thì luôn có một lượng tế bào T có thể ghi nhớ thông tin mầm căn bệnh được lưu giữ. Nhờ vậy mà khi thân thể bị nhiễm lại tác nhân đó, những tế bào "nhớ" sẽ hoạt động ngay lập tức nhằm dập tắt mối đe dọa.
Một điểm đặc biệt khiến cho HIV có khả năng tồn tại trong thời kỳ khá dài, đó là vì các tế bào T còn có chức năng "nhớ".
Các tế bào "nhớ" có khả năng tồn ở hàng chục năm trong thân thể, thế nhưng khổ nỗi những tế bào chứa provirus cũng thế. Vì hoạt động không khác gì tế bào T thường, chúng vẫn tham gia vào hệ thống miễn dịch và cũng được lưu trữ. Rồi khi vô tình một mầm nhóm bệnh cũ nào đó xâm nhập, những tế bào này nhanh chóng nhân bản, vô tình làm tăng luôn lượng gen HIV trong thân thể.
Đến lúc virus thức giấc thì số lượng của chúng đã được sinh sôi một biện pháp hoàn hảo, đủ để bệnh lý phát tác nặng rồi.
Và các tia sáng phía cuối đường
Cho tới nay, chúng ta mới ghi nhận một người được coi là đã trị khỏi HIV là Timothy Ray Brown.
Bí ẩn về "bệnh nhân Berlin" - bệnh nhân HIV đầu tiên trong lịch sử được chữa trị khỏi sắp được giải mã
Thực ra, ông được điều trị một bệnh khác là ung thư bạch cầu (leukemia) bằng cách hủy đi những tế bào miễn dịch của chính mình, và sau đó được ghép tủy xương từ một người hiến tặng có gen kháng HIV tự nhiên. Hơn 8 năm sau, ông đã được ghi nhận là không có sự mọc trở lại của vi rút HIV.
Người bệnh Timothy Ray Brown.
Đây có thể được xem như một "tia sáng" trong công cuộc trị bệnh HIV, thế nhưng thực ra biện pháp chữa bệnh trên vẫn đầy may rủi và chưa khả năng áp dụng đại trà.
Một số nỗ lực chữa trị tương tự sau đó ở những bệnh nhân khác đã thất bại. Một số người hoặc đã tử vong, hoặc đã tái phát HIV trở lại. Đồng thời, cần lưu ý việc không nhận thấy thấy HIV dù qua thời gian dài vẫn không đồng nghĩa thân thể đã hoàn toàn sạch nhóm bệnh, tại nguy cơ tồn ở ẩn của loại virus này.
Dẫu vậy, tình trạng của Brown vẫn đáng được đánh giá là một bước chuyển mới trong công cuộc phòng chống HIV. Và với sự ra đời ngày càng đa số các liệu pháp tân tiến hơn trong y học, chúng ta có quyền hy vọng rồi đại dịch HIV/AIDS sẽ được nhân loại chung tay đẩy lùi.
0 Nhận xét:
Đăng nhận xét