Trong những ngày vừa qua, thông tin về việc nhà khoa học Trung Quốc Hạ Kiến Khuê (He Jiankui) dùng phương pháp CRISPR/Cas9 để tách các gene không mong muốn từ phôi người, tạo ra những con người biến đổi gene đầu tiên đã làm chấn động giới khoa học toàn cầu. Việc chỉnh sửa gene người có thể gây nên những tác động mà chúng ta không lường trước được.
Nhà khoa học Trung Quốc Hạ Kiến Khuê phát biểu trong một video ông đăng tải trên YouTube hôm 25/11 rằng ông đã sử dụng cách CRISPR/Cas9 – một công cụ chỉnh sửa gene đã cách mạng hóa lĩnh vực di truyền học trong thập kỷ qua – để xóa một gene tại phôi người (gene CCR5) giúp trẻ nhỏ sinh ra có khả năng miễn nhiễm với HIV. Ông nói trong đoạn video rằng cặp song sinh được chỉnh sửa gene đã ra đời “khỏe mạnh như bất kỳ đứa trẻ nào khác” và được đặt tên là Lulu và Nana.
Tuy nhiên, tuyên bố của ông Khuê về thí nghiệm của mình vẫn chưa được kiểm chứng. Bên cạnh đó, bệnh viện mà ông Khuê được cấp phép thí nghiệm cũng phủ nhận sự liên quan của mình.
Cộng đồng khoa học phản ứng với lời công bố này của ông Khuê bằng sự phẫn nộ và lo ngại. Thật vậy, nếu không tính tới khía cạnh đạo đức của việc can thiệp vào gene người, thì việc tạo ra các thay đổi đối với gene người có khả năng tạo nên những khả năng về sức khỏe không lường trước được.
Các gene không tồn tại riêng biệt. Chúng liên tục tương tác với những gene khác, tạo ra sự ảnh hưởng tới những bộ phận bên trong cơ thể.
“Đúng là sự chỉnh sửa mà ông Hạ Kiến Khuê đã tạo ra cho phôi thai sẽ ngăn ngừa nhiễm HIV. Nhưng, câu hỏi là gene CCR5 bị xóa rất nhiều chức năng khác chứ không chỉ là cánh cửa cho HIV xâm nhập”, Mazhar Adli, một nhà di truyền học thuộc Đại học Y khoa Virginia cho nhận thấy.
Gene CCR5 cũng đóng vai trò trong việc ngăn ngừa vi rút Tây sông Nile, vì vậy, tách nó ra khỏi bộ gene có thể làm một người dễ mắc bệnh hơn. Đó là ý kiến của ông Feng Zhang, nhà khoa học làm việc cho Viện Broad. Ông Zang là một trong các nhà khoa học tiên phong trong việc sử dụng công nghệ chỉnh sửa gene CRISPR.
Hơn nữa, những gene không tồn ở riêng biệt. Chúng liên tục tương tác với các gene khác, tạo ra sự biến chứng tới các cơ quan bên trong thân thể. “Việc xóa một gene đơn không chỉ làm thay đổi kỹ thuật những gene khác hoạt động, mà còn có khả năng thay đổi hành vi tổng khả năng của tế bào và kiểu hình của sinh vật”, ông Adli cho thấy. (Một kiểu hình là một đặc điểm quan sát được, chẳng hạn như màu mắt nâu mà một người có được nhờ gene).
Hồi tháng 7 vừa qua, các nhà khoa học đã công bố một báo cáo trên tạp chí Nature Biotechnology rằng việc dùng công nghệ CRISPR/Cas9 có thể tạo ra các tác động khôn lường do vô tình thay đổi chuỗi DNA.
“Chúng ta phải dùng biện pháp này rất thận trọng, tại nó liên quan đến phần lớn vấn đề”, Tiến sĩ Avner Hershlag, Giám đốc bệnh viện Northwell Health Fertility tại Manhasset, New York cho biết. Việc tiếp cận và loại bo một gene có khả năng dẫn đến những tác hại không mong muốn tại những nơi khác trong hệ gene. Nói biện pháp khác, protein Cas9 mà các nhà khoa học muốn cắt bỏ khỏi một vị trí có thể di chuyển tới một vị trí khác trong hệ gene, ông Hershlag nói với tờ Live Science.
Nhưng những nhà khoa học khá khó nhận thấy những sự thay đổi ngầm này. Chúng sẽ không rõ ràng cho tới khi đứa bé được sinh ra và bên cạnh đó có khả năng là số đông năm sau nó mới phát lộ.
“Những thay đổi thường dấu hiệu muộn, và các thay đổi truyền này có thể truyền lại cho số đông thế hệ tương lai”, ông Hershlag nói.
Bên cạnh đó còn có một thể gọi là thể khảm (mosaicism). Thông thường, những tế bào trong cơ thể mang cùng một bộ gene giống hệt nhau, thế nhưng thể khảm lại là trường hợp mà trong đó một số tế bào, không phải tất cả, mang một sự thay đổi truyền do chỉnh sửa gen, Hershlag nói. Đây là một yếu tố có khả năng dẫn đến bệnh lý tật, ông nói thêm.
Cả ông Adli và Hershlag cũng chỉ ra một thực tế là, khi nói tới việc ngăn ngừa HIV, có các phương pháp an toàn hơn và dễ dàng hơn để làm điều đó. Ví dụ, biện pháp chữa trị PrEP (người căn bệnh uống thuốc hàng ngày) đã được chứng minh là thành công trong việc ngăn ngừa nhiễm HIV trong các thử nghiệm. Và các kỹ thuật trị bệnh khác cũng đang được nghiên cứu và rất có triển vọng.
"Ai sẽ chịu trách nhiệm cho các đứa trẻ chỉnh sửa gene trong tương lai khi những đứa trẻ khác được chữa bệnh bằng một viên thuốc đơn giản và sống hạnh phúc, còn những người chỉnh sửa gen đang trải qua tất cả những hiệu ứng chưa được xác định?", ông Adli đặt câu hỏi.
Tin tức khác:
Những mẫu sofa đẹp khiến nhà bạn đẹp lung linh trong năm 2019
Dịch vụ giặt ghế sofa tại nhà giá rẻ công nghệ mới
Giặt chăn, gối, thảm kiểu này rất sạch và thơm
0 Nhận xét:
Đăng nhận xét